Van het het gas af of toch niet?

Waterstof mits gemaakt uit groene energie is het toverwoord van de energietransitie. Het meest voorkomende element in het universum is het lichtste gas dat we kennen. Een energiedrager met een drie keer hogere energiedichtheid dan aardgas. Het kan gebruikt worden voor de circulaire Co2-vrije opslag en productie van duurzame energie. Vrachtwagens kunnen er op rijden. Warmtenetten voor industrie en huishoudens kunnen er op draaien. En het is een onmisbare grondstof voor de industrie.

Tegelijk gaan we 1, 5 miljoen huizen in Nederland voor 2030 van het gasnet afkoppelen. Dit jaar al hebben alle gemeenten een plan van aanpak gereed om stapsgewijs te stoppen met aardgas. En voor 2050 willen we helemaal zijn afgekickt van de verslaving aan fossiele brandstoffen.

Regie ontbreekt

Momenteel bestaat onze energiemix nog voor 80 procent uit fossiele brandstoffen. Een enorme opgave ligt in het verschiet. Je kunt rustig stellen dat de energietransitie de grootste verbouwing van Nederland wordt sinds de Deltawerken.
Ingrijpen is hard nodig. Het aardgas raakt op. De winning veroorzaakte kleine bevingkjes. En de klimaatverandering kreeg onverwacht juridisch vorm in de Urgenda-klimaatzaak. De rechter oordeelde daarin dat de Nederlandse overheid de CO2-uitstoot zo snel mogelijk moet verlagen. Geopolitiek gezien voelt het moeten bukken voor Gas-Poetin ook niet echt comfortabel.
Van het gas af dus. Maar doen we dat wel handig? Er zijn vele wijken waar –as we speak- het gasnet vernieuwd wordt terwijl diezelfde wijken op de nominatie staan om van het gasnet afgekoppeld te worden. Het is cruciaal dat hier regie op komt. Iets voor de eerste werkdag van een broodnodige minister van Ruimte. Een nieuwe functie waar in Den Haag inmiddels voldoende politiek draagvlak voor lijkt te bestaan.

Van aardgas naar waterstofgas

En gooien we niet het kind met het badwater weg. Een HR cv-ketel benut nagenoeg 100 procent van de energie in aardgas. We hebben het mooiste gasnetwerk van de hele wereld. Er is veel kennis van gas. En we zullen het nog lang nodig hebben. Want opschaling van duurzame energie kost nu eenmaal tijd. Landen als Duitsland breiden daarom hun gasnet juist uit.

Waarom slopen we onze uitstekende gas-infrastructuur? Aardgas eruit en waterstof erin zou ik zeggen. Het net voor het transport van waterstofgas ligt er al en is met kleine aanpassingen geschikt te maken. Het energienet van de toekomst ligt al in de grond.

Drijvende zonnepanelen

In het kader van omgevingsvisie en gebiedsontwikkelingsprojecten doen wij onderzoek naar drijvende zonnepanelen.

Drijvende zonnepanelen leveren een hoger rendement dan zonneparken op land door het koelende effect van het water. Ze wekken de stroom op daar waar de vraag is en hebben geen last van de schaarste aan beschikbare (landbouw)gronden. En zijn vaak goed landschappelijk inpasbaar.

Door de koeling van het water en de reflectie van het zonlicht leveren drijvende zonne-energiesystemen circa 14 procent meer energie op. Bovendien houdt het verdamping van de waterbron tegen.


Voorbeelden van drijvende zonne-energiesystemen in Nederland :

Drijvend zonnepark op de zandwinplas in Tynaarlo (Drenthe)
Groenleven in samenwerking met Roelofs Zandwinning

De basis van het drijvende zonnepark wordt gevormd door pontons die met elkaar in verbinding staan en op die manier een groot drijvend zonnepark vormen. Er ontstaat op die manier een golfbestendig vaartuig dat verplaatst kan worden.

Drijvende zonnepanelen op de Slufter, de bedrijven Texel4Trading, Wattco, Sunprojects en Sunfloat hebben drijvende zonnepanelen geïnstalleerd in de Slufter, het depot voor verontreinigde baggerspecie op de Maasvlakte.

Deze proef op de Slufter met drijvende zonne-systemen van het Nationaal Consortium Zon op Water, waarin meer dan 30 partijen vertegenwoordigd zijn, moet aantonen dat drijvende zonnepanelen technisch en economisch haalbaar zijn op wateren met ruige condities.
Bij een succesvolle test kunnen mogelijk 500.000 panelen geplaatst worden met een totaal vermogen van meer dan 100 MWp.

De Slufter is een van de meest zonrijke plekken in Nederland. Het is een ideale plaats voor de opwekking van zonne-energie

Coöperatie Lingewaard Energie realiseert een drijvend zonnepark op het gietwaterbassin in het tuinbouwgebied Next Garden. Het bestaat uit 6.000 zonnepanelen. In het tuinbouwgebied Bergerden biedt het 3,5 hectare groot gietwaterbassin, dat de centrale voorziening van gietwater voor alle tuinders in het gebied verzorgt genoeg ruimte voor drijvende zonnepanelen.

Drijvend zonnepark Lingewaard

Eugène Franken voorspelt voor Innovation Origins hoe de architectuur er over twintig jaar uitziet

“De bouw is een hele archaïsche industrie”, zegt onze nieuwe columnist architect Eugène Franken. In zijn columns zal hij vanaf deze maand schrijven over de architectuur van de toekomst.

Door Emma van Nuland

Eugene Franken met boek Showing of Eindhoven in Fontys gebouw Tu/e

Eugène Franken is al 27 jaar werkzaam bij zijn eigen Architectenburo Franken. Buiten zijn carrière in de architectuur is hij ook werkzaam als secretaris bij Stichting Landgoed Kasteel Geldrop. Met twee boeken op zijn naam heeft hij al de nodige ervaring op het gebied van schrijven. Dit weekend komt zijn eerste column online bij Innovation Origins.

Wanneer begon jouw passie voor architectuur?

“Mijn vader werkte bij een architectenbureau waar hij veel ontwierp voor Philips. Hij werkte allround en hielp ook bij het uitzetten van de bouw. Als klein jongetje mocht ik al met hem mee. Mijn vader was in deze tijd ook al bezig met innovatie. Een groot verschil tussen ons is wel dat mijn vader veel technischer was. Ikzelf ben veel cultureler ingesteld.”

Je hebt al twee boeken geschreven. Het eerste over de geschiedenis van Landgoed Kasteel Geldrop. Je tweede boek Showing Of(f) Eindhoven gaat over architectuur in Eindhoven. Wat vind je het slechtste bouwproject in Eindhoven?

“Een minder project vind ik Parc Fontaine. Dat is een luxe appartementencomplex aan het stadswandelpark. Het slechte aan dit project is de naam. Fontaine was hoofd van groen in Eindhoven. Hij heeft flats in het wandelpark laten bouwen, deze hebben geen eigen tuin maar eigenlijk is het park hun tuin. Hij wilde het park heel graag groen houden. Parc Fontaine gaat hier helemaal niet over. De appartementen hebben onder andere een grote tuin met een hoog hek eromheen. Hiermee raak je het idee van Fontaine compleet kwijt.”

Er is vast ook mooie architectuur in Eindhoven. Wat vind je het beste bouwproject in Eindhoven?

“Veruit het beste project in Eindhoven vind ik de DomusDela. Dit was vroeger de paterskerk. Dit gebouw is van uitvaartbedrijf Dela, het is nu onder andere een ceremoniehuis. Dat is de plek waar Eindhoven is ontstaan. Het is dus een hele belangrijke plek. Het is echt schitterende architectuur met heel veel betekenis. Je moet hier zeker gaan kijken.”

Wat zijn volgens jou momenteel de interessantste innovaties op het gebied van architectuur?

“Het zijn er zo veel maar ik denk vergroening. Een voorbeeld daarvan is dakparken. Je gebruikt dan een plat dak, ruimte die je anders niet zou gebruiken, voor veel groen. Een mooi dakpark is dat in Rotterdam, dat is een van de grootste dakparken van Europa.”

Wat denk jij dat er voor innovaties aankomen binnen architectuur en bouw?

“Ik denk dat globalisering een groot thema zal zijn en robotisering natuurlijk. Bouw is een ontzettend archaïsche industrie. Hoe gebouwen nu in elkaar worden gezet, zo gebeurde dat vijf jaar geleden ook al. Dat gaat niet zo blijven. Er is bijvoorbeeld nog geen fabriek die gebouwen kan fabriceren op grote schaal. 3D-printen zal waarschijnlijk ook verder ontwikkeld worden.”

Een ontwikkeling met betrekking tot 3D-printen en architectuur is gebouwen printen met betonprinters. Denk je dat dit verder ontwikkeld gaat worden?

“Betonprinters werken helemaal niet. Je ziet alle laagjes zitten en er is een flexibiliteit van nul. 3D-printen gaat zich verder ontwikkelen maar niet met beton. Misschien wordt een gevel over twintig jaar wel gewoon geprojecteerd op een huis, dan kan je elke ochtend een nieuwe gevel kiezen. Hout wordt wel herontdekt. Hout is een fantastisch bouwmateriaal. Het houdt bijvoorbeeld CO2 vast. Er wordt momenteel al meer met hout gebouwd maar dit zal steeds meer gaan voorkomen.”

Gaan de ontwikkelingen in de architectuur vooral plaatsvinden rondom materialen?

“Nee, ik denk ook binnen circulair bouwen. Kalk is een voorbeeld. Kalk werkt een beetje hetzelfde als beton, maar als je het afbreekt is het te gebruiken als grondverbeteraar. Er komt natuurlijk ook veel ontwikkeling rondom het bouwproces.”

“Ik ben vaak iemand die voorop loopt. Ik kan nu iets voorspellen wat over twintig jaar waarheid is. Er is nog veel te winnen op het gebied van duurzaamheid en architectuur. Heel veel dingen die duurzaam lijken zijn dat bijvoorbeeld nog niet echt. Binnenkort verschijnt er van mij een column over kleefrijst en kalk als bouwmaterialen, hier zal ik nog niet teveel over verklappen.”