In 2002 raakte ir. Eugene Franken als vrijwilliger betrokken bij de restauratie en nieuwbouw op landgoed Kasteel Geldrop. Sinds 2006 is hij secretaris van de Stichting Landgoed Kasteel Geldrop. Hij publiceerde eerder een boekje over Hubertus Paulus Hoevenaar, Heer van Geldrop (1814-1886) en schreef diverse artikelen over ruimtelijke ordening en architectuur. Voor dit boek, einde 2016 uitgegeven ter gelegenheid van het 400-jarig bestaan van het landgoed verzamelde hij jarenlang gegevens uit archieven en digitaliseerde het nog niet eerder vertaalde dagboek van Ophovius, bisschop van Den Bosch.
In de 19e eeuw speelt de familie Hoevenaar midden in de hectiek van de industriële revolutie een prominente rol en zal uiteindelijk in Nederlands-Indië als suikerfabrikant fortuin te vergaren. Die (opnieuw) verworven welstand stelt Hubertus Paulus Hoevenaar, als hij zo rond 1870 definitief terugkeert vanuit Java naar Nederland, in staat om kasteel Geldrop, dat hij in 1843 erft van zijn tante Sara, te transformeren tot een luxueus buiten. Bijvoorbeeld de landschapstuin is toen aangelegd.
Uit brieven en nog niet eerder vertaalde dagboeken blijken interessante verbindingen tussen Kasteel Geldrop en roemruchte politici, kunstenaars en leden van de koninklijke familie. Zo komt u de schilder Rubens tegen in de beschrijving van het dagelijks leven van de gevluchte bisschop Ophovius, die in Kasteel Geldrop zijn zetel had na de inname van ’s-Hertogenbosch door stedendwinger Frederik Hendrik van Oranje.
Ook over de markante bewoner Hubertus Paulus Hoevenaar is veel te vertellen. Als verarmd lid van een voorname familie maakte hij een avontuurlijke tocht naar de Oost. Met zijn technische kennis, zakelijk instinct en het lucratieve contract van koning Willem I op zak, maakte hij snel carrière en vergaarde hij zijn vermogen. Van hem heeft het kasteel zijn huidige vorm gekregen. Later trouwde dochter Arnaudina Hoevenaar met de burgemeester van Voorburg Henri van Tuyll van Serooskerken en hun nazaten bleven tot 1974 op het kasteel wonen.
Het boek is hier te koop en in de landgoedwinkel van Kasteel Geldrop
Het moet nú gebeuren. Nu moet er in Geldrop nagedacht worden over hóe het dorp met de stadse allures zich wil ontwikkelen. En daarbij kan het kasteel-gebied een belangrijke rol spelen schrijft het Eindhovens Dagblad
Bijna 8 miljoen euro van het Rijk plus bijna 8 miljoen euro van de gemeente komen beschikbaar om de bouw van 800 woningen in en rond het centrum van Geldrop mogelijk te maken. Een gouden kans voor het gemeentebestuur om nu eens écht door te praten over het bredere plaatje. Dit is het moment om een keuze te maken.
Bepaal nou eerst eens wat je wil met Geldrop. Wat je identiteit is.
Is Geldrop een dorp waarin groen de drager is, met een met de tijd mee bewegend modern landgoed? Een dorp met een levend industrieel verleden, maar gericht op Brainport en gezondheid? Of is de definitie van het centrum van Geldrop: veel woningen en veel parkeerplaatsen bij het winkelcentrum en de horeca”.
Kasteel en park kunnen een veel grotere toegevoegde waarde hebben. Bijvoorbeeld door het kasteelpark richting centrum te trekken en de Hofstraat door richting kasteel. Ook kan het landgoed een regionale trekker worden op het gebied van natuur-educatie. ,,Tenslotte heeft niet ieder dorp zo’n landgoed”.
Bijvoorbeeld als een unieke gezamenlijke toekomst van dorp en landgoed voor het grijpen ligt, maar nog een strategisch zetje in de rug behoeft.
Kun je de toekomst van het centrum van Geldrop – of welk dorp dan ook – sturen en regie voeren over de markt zonder eerst een idee te vormen over wat je eigenlijk wil zijn?
Het is niet voldoende slechts te benoemen dat de gemeente Geldrop-Mierlo mooie uitgangspunten / iconen heeft. En vervolgens bestemmingsplannen te gaan maken voor deelgebieden. Er moet eerst een integraal gebiedskader worden vastgesteld hoe je die uitgangspunten en iconen het beste kunt benutten. En daarnaast een gebiedsontwikkelingsproces worden ingericht om dit samen met stakeholders te realiseren.
Het was voor bestuur van stichting Landgoed Kasteel Geldrop aanleiding een brief te schrijven aan de Gemeenteraad van Geldrop-Mierlo:
Landgoed Kasteel Geldrop,, Het Landgoed dat prikkelt
Geldrop worstelt al een tijdje met haar centrum. Terwijl het tegelijkertijd een Troefkaart in handen heeft : namelijke Een historische buitenplaats midden in het dorpshart, een Groene Long in een verstedelijkte omgeving. Een modern functionerend landgoed. Het is zaak die Karakteristiek te benutten. Die troefkaart uit te spelen. Het dorpcentrum is belangrijk, het doet er toe hoe dat er uit ziet. Zeker gezien de landelijke trend naar regionalisatie en specialisatie van dorpscentra, is er gewoonweg geen ruimte meer voor middelmatigheid.
Landgoed Kasteel Geldrop is uniek. Met zijn Kasteel, tuinen, Hospitality en evenementen. Maar de verbinding tussen dorp en landgoed is niet optimaal en in het dorp spelen ook allerlei problematieken met verkeer, parkeren, toegankelijkheid en aantrekkelijkheid. Er is veel aan synergie te winnen 1 plus 1 is 3.
Bovendien Wie niet innoveert verdwijnt.
Het centrale idee voor de toekomst is het kasteelpark integraal met het dorp te verbinden. Niet alleen ter plekke van het centrum maar rondom de contour met het hele dorp, gebieds-breed. Waarbij de Uitkomst geen vast eindbeeld is maar een levende dynamische structuur. Met Uitvoering in fases, Denken op lange termijn. Vooral geen dingen onmogelijk maken en initiatieven van ondernemers en burgers centraal stellen (en die van goedwillende gemotiveerde landgoedbestuurders)
In deze podcast spreekt Joost Heessels van Nadenkstof met Eugène Franken over het vak van architect, Landgoed en Kasteeldorp Geldrop, de ruimtelijke ontwikkeling in Brabant en het centrum van Eindhoven. Luister hier naar de podcast
Zo schreef ik 8 jaar geleden in het Eindhovens Dagblad. En ze zijn er nog steeds. Lees hieronder het artikel.
Logo Landgoed Kasteel Geldrop
Er zijn mogelijkheden om de verbinding tussen centrum en kasteel te versterken, maar Geldrop mag niet lichtzinnig omspringen met zijn monumenten.
Het herijkte Centrumplan van Geldrop beoogt het centrum meer te betrekken bij het kasteelterrein. Het stelt daartoe ingrepen voor in het kasteelpark. De kasteeltuin grenzend aan de Mierloseweg, de zogenaamde ‘Engelse tuin’, is een rijksmonument waarvan wettelijk gezien niet zomaar delen kunnen worden afgesnoept en waarin geen veranderingen kunnen worden aangebracht zonder dat de historische context daarbij een belangrijke rol speelt. Uitgangspunt van de bescherming is de situatie rond 1870, die nu grotendeels nog intact is.
Ik kan me niet voorstellen dat Geldrop lichtzinnig wil omgaan met een van zijn schaarse rijksmonumenten. Kasteel Geldrop is in velerlei opzichten al uitstekend en onlosmakelijk verbonden met het dorp. Maar het kan natuurlijk altijd beter.
Het meer willen betrekken van het kasteel bij het dorpscentrum in het kader van gebiedsontwikkeling roept wel enkele vragen op, met name betreffende de vormgeving. Belangrijk is te begrijpen hoe deze relatie ruimtelijk gezien is geëvolueerd. In de loop der eeuwen hebben zich grote veranderingen voorgedaan. Onder meer de sloop van de Donjon in 1840, die middels een laan rechtstreeks verbonden was met de Heuvel. Het kasteelterrein was toen ook vele malen groter. Inmiddels zijn hier nieuwe wegen aangelegd en ontsluitingen gewijzigd.
Ingrijpende veranderingen aan terrein en gebouwen door Hubertus Paulus Hoevenaar in de negentiende eeuw hebben de nu rijksbeschermde ‘Engelse tuin’ opgeleverd. In essentie is dit een privé-tuin waarvan de beslotenheid een belangrijk kenmerk is.
Er zijn dus in de historie zowel aanleidingen te vinden voor een vorm van herstel van een ruimtelijke verbinding als voor het tegendeel. Van belang is in ieder geval een deskundige, zorgvuldige en integrale benadering van deze problematiek. Kansen liggen er in overvloed. Vooral als het kasteelterrein en de omliggende gebieden in samenhang worden gezien. Niet alleen de relatie van het kasteelterrein met het centrum in brede zin, maar ook die van het kasteelpark met de weilanden aan de oostelijke oever van de Kleine Dommel en de inrichting van het Dommeldal als geheel zijn dan van belang. Zowel richting centrum als richting Eindhovensch Kanaal.
Het versterken van natuurwaarden en herstel van het beekdallandschap kan plaatsvinden, terwijl tegelijkertijd wandel- en fietsverbindingen tot stand komen waarbij ontsluitingen van het kasteelterrein naar dorpscentrum en wijken worden verbeterd.
Door het ontwerpen van een meer samenhangend gebied kan het beheer deels extensiever en dus efficiënter plaatsvinden. Ook kunnen de gebruiksmogelijkheden van het kasteelpark en omgeving verder worden versterkt en uitgebreid. Daarnaast kunnen investeringen in nieuwe functies in dit gebied met als ankerpunt de typologie en het karakter van het huidige landgoed de gemeentebegroting ontlasten en het kasteel als organisatie sterker maken.
Tenslotte. Na honderdvijftig jaar is de ‘Engelse tuin’ dringend aan restauratie toe. Naar aanleiding hiervan is reeds in 2009 gestart met een intensief programma om te komen tot een integrale visie en een restauratie- en beheerplan voor het hele park.
Bij het opstellen hiervan zijn vele deskundigen van onder andere de Rijksdienst Cultureel Erfgoed, waterschap, provincie, gemeente en monumentencommissie betrokken. Recentelijk heeft de landschapsarchitect het restauratieontwerp opgeleverd. Een uitstekende basis om samen toe te werken naar een afgewogen plan dat de identiteit van Geldrop als kasteeldorp echt verbetert.
Door Eugène Franken, secretaris van de Stichting Kasteel Geldrop
Met Landgoed Kasteel Geldrop heeft Geldrop Mierlo een unieke troef in handen. Een vitale historische buitenplaats in het dorpshart. Deze troefkaart is belangrijk bij de toekomstvisie over de ontwikkelingsrichting van het dorpscentrum
